Ενίσχυση για λίγους, μεγάλους και εκλεκτούς!

Κάτω από τη βάση οι επιδόσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη στην υλοποίηση των έργων του Ταμείου Ανάκαμψης

Ενα από τα βαριά χαρτιά της κυβέρνησης σε όλη τη διάρκεια της τετραετίας ήταν το… φανταστικό επίτευγμα της αξιοποίησης των κοινοτικών κονδυλίων. Ωστόσο, η επεξεργασία των στοιχείων που η ίδια η Ευρωπαϊκή Ενωση ανακοινώνει ανά διαστήματα δείχνει το αντίθετο: σε ό,τι αφορά την πορεία υλοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης, η πραγματική απορρόφηση των συνολικών πόρων του «Ελλάδα 2.0» υπολογίζεται σε μόλις 4% και η λογιστική απορρόφηση σε 14%, με συνέπεια το ποσό που λιμνάζει -καθώς το έχει στη διάθεσή της η χώρα μας και αυτό δεν ενεργοποιείται μέσω δράσεων και προγραμμάτων- να ανέρχεται σε 6,76 δισεκατομμύρια ευρώ.

Παράλληλα, σε ό,τι αφορά την πορεία απορρόφησης του ΕΣΠΑ 2014-2020, η χώρα μας είναι έβδομη, ενώ, ακόμα χειρότερα, στην ένατη θέση στην υλοποίηση των έργων (και όχι στις προκαταβολές για τις οποίες πανηγυρίζει η κυβέρνηση), με την προθεσμία να λήγει στο τέλος του έτους.

Ταμείο Ανάκαμψης

Η έρευνα που διεξήγαγε το Παρατηρητήριο Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και ΕΣΠΑ 2021-2027 του Ινστιτούτου ΕΝΑ είναι αποκαλυπτική, καθώς οι λογιστικές πληρωμές εκτιμώνται περίπου σε 2 δισ. ευρώ για το σκέλος των επιχορηγήσεων και 1,2 δισ. ευρώ για το σκέλος των δανείων έως το τέλος του 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι με τον όρο λογιστικές πληρωμές νοούνται οι (ενδιάμεσες) μεταφορές μεταξύ λογαριασμών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στην Τράπεζα της Ελλάδος και όχι πληρωμές προς τους δικαιούχους των δράσεων και έργων. Οι λογιστικές πληρωμές (περισσότερο γνωστές ως «παρκάρισμα πόρων») δεν συμμετέχουν στον υπολογισμό του ΑΕΠ και δεν έχουν επίπτωση στην πραγματική οικονομία.

Στη χώρα είχαν εισρεύσει μετά και την εκταμίευση της δεύτερης δόσης στις 19/01/2023 συνολικοί πόροι ύψους 11,09 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 5,75 δισ. ευρώ αφορούν το σκέλος των μη επιστρεπτέων ενισχύσεων (επιχορηγήσεις) και 5,36 δισ. ευρώ το σκέλος των δανείων. Επιπλέον, ο αρχικός ετήσιος στόχος δαπανών (δαπάνες 2022) που προέβλεπε ο προϋπολογισμός του 2022 για το «Ελλάδα 2.0» ανερχόταν σε 3,2 δισ. ευρώ και αναθεωρήθηκε, σε επόμενο στάδιο, σε 4,2 δισ. ευρώ. Οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν τελικά μέσα στο έτος ανήλθαν σε 2,8 δισ. ευρώ, γεγονός που συνεπάγεται ότι το ποσοστό επίτευξης του ετήσιου στόχου ανήλθε σε 68%.

Από την έναρξη του σχεδίου μέχρι και 31/12/2022 κατατέθηκαν προς έγκριση στα τραπεζικά ιδρύματα 291 επενδυτικά σχέδια, συνολικού προϋπολογισμού 10,53 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 4,50 δισ. ευρώ είναι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, 3,51 δισ. ευρώ είναι ίδια κεφάλαια των επενδυτών και 2,52 δισ. ευρώ κεφάλαια των τραπεζών. Από τα 291 επενδυτικά σχέδια είχαν συμβασιοποιηθεί μέχρι 31/12/2022 μόλις τα 68, ήτοι το 23% των επενδυτικών σχεδίων, συνολικού προϋπολογισμού 3,22 δισ. ευρώ. Οι πόροι του «Ελλάδα 2.0», που αντιστοιχούν στα 68 συμβασιοποιημένα επενδυτικά σχέδια, ανέρχονται σε 1,20 δισ. ευρώ, από τα οποία, όμως, εκταμιεύτηκαν προς τις επιχειρήσεις, μέχρι και την 31/12/2022, μόλις τα 118.500.000 ευρώ. Συνεπώς, το συνολικό ποσό που έχουν λάβει οι επιχειρήσεις από τους πόρους του «Ελλάδα 2.0» αντιστοιχεί σε ένα πραγματικό ποσοστό απορρόφησης της τάξης του 0,9% επί των συνολικών δανειακών πόρων και 2,2% επί των διαθέσιμων δανειακών πόρων.

Οι φόβοι ότι η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει τους πόρους για την εξυπηρέτηση λίγων φίλων και εκλεκτών, μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, επιβεβαιώθηκε τάχιστα και στο ακέραιο. Αντί τα χρήματα αυτά να βοηθήσουν πραγματικά την οικονομία να ανακάμψει από τις διαδοχικές κρίσεις της πανδημίας και του πληθωρισμού, διαχέονται κυρίως σε όσους δεν τα χρειάζονται.

Το συνολικό ποσό των εγκεκριμένων επενδυτικών σχεδίων ανέρχεται σε 1,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 824.000.000 ευρώ αντιστοιχούν σε δάνεια του ΤΑΑ. Ειδικότερα, τα δάνεια του Ταμείου, ήτοι το σύνολο των 824.000.000 ευρώ, αναλύονται σε:

περίπου 760.000.000 ευρώ (ποσοστό 92%), που αντιστοιχούν σε 22 δάνεια, κατευθύνονται σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, με μέγεθος αιτούμενου από το ΤΑΑ ποσού δανείου που κυμαίνεται από 15.000.000 ευρώ έως 200.000.000 ευρώ.περίπου 33.700.000 ευρώ (ποσοστό 4%), που αντιστοιχούν σε έξι δάνεια, κατευθύνονται σε μεσαίες επιχειρήσεις, με μέγεθος αιτούμενου από το ΤΑΑ ποσού δανείου που κυμαίνεται από 5.000.000 ευρώ έως 10.000.000 ευρώ.περίπου 29.900.000 ευρώ (ποσοστό 3,6%), που αντιστοιχούν σε 10 δάνεια, κατευθύνονται σε μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις, με μέγεθος αιτούμενου από το ΤΑΑ ποσού δανείου που κυμαίνεται από 1.000.000 ευρώ έως 5.000.000 ευρώ.περίπου 1.500.000 ευρώ (ποσοστό 0,2%), που αντιστοιχούν σε τρία δάνεια, κατευθύνονται σε μικρές επιχειρήσεις, με μέγεθος αιτούμενου από το ΤΑΑ ποσού δανείου κάτω από 1.000.000 ευρώ.Η κλεψύδρα αδειάζει επικίνδυνα για την απορρόφηση του ΕΣΠΑ 2014-2020

Κι ενώ για το Ταμείο Ανάκαμψης οι προθεσμίες υλοποίησης φτάνουν μέχρι το 2027, σε ό,τι αφορά το ΕΣΠΑ 2014-2020 η κλεψύδρα αδειάζει επικίνδυνα, καθώς η επιλέξιμη περίοδος λήγει στο τέλος του 2023.

Οι δείκτες απορρόφησης για το σύνολο των προγραμμάτων, πλην του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ), στο τέλος του 2022 ήταν: α) ποσοστό ενταγμένων έργων 156%, β) ποσοστό νομικών δεσμεύσεων 125% και γ) πραγματική απορρόφηση 83% (Για το ΠΑΑ η πραγματική απορρόφηση ήταν μόλις 68%). Επομένως, απαιτείται εντός του 2023 απορρόφηση ενός σημαντικού ποσοστού της τάξης του 17% των πόρων, που αντιστοιχούν σε περίπου 3,2 δισ. ευρώ κοινοτικής συνδρομής.

Αναλυτικά, τα επιχειρησιακά προγράμματα που παρουσιάζουν χαμηλή απορρόφηση και επομένως αυξημένο δείκτη επικινδυνότητας απώλειας πόρων στο τέλος του 2023 είναι τα εξής:

Πρόγραμμα Υποδομών Μεταφορών και Περιβάλλον, απορρόφηση 65%.Πρόγραμμα Μεταρρύθμισης Δημόσιου Τομέα, απορρόφηση 66%.Πρόγραμμα Θάλασσας και Αλιείας μόλις 53%.Περιφερειακό Πρόγραμμα Δυτικής Μακεδονίας, απορρόφηση 69%.

#np2023 #pdm2882