Στις διπλές εκλογές Μαϊου και Ιουνίου ο Κυριάκος Μητσοτάκης κέρδισε ένα προσωπικό στοίχημα: Να αλλάξει το προφίλ των ψηφοφόρων του κόμματός του δίχως να χάσει ποσοστά.
Η μετατόπιση στην εκλογική αγορά που είχε ξεκινήσει από την εκλογή του το 2019 προς προσέλκυση νέων εκλογικών ομάδων (κυρίως εξαιτίας του χώρου που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ) είχε εκλογική επιτυχία. Ό,τι έχασε προς πιο συντηρητικά κόμματα το κέρδισε από τις νέες ομάδες ψηφοφόρων στις οποίες απευθύνθηκε. Η Νέα Δημοκρατία έλαβε κοντά 41% και κυριάρχησε στο πολιτικό σκηνικό. Εάν όμως κοιτάξουμε με περισσότερη προσοχή τα δεδομένα θα δούμε πως η απόλυτη κυριαρχία δεν είναι τόσο σταθερή όσο δείχνουν επιφανειακά τα ποσοστά.
Αυτό διότι η στρατηγική του Κυριάκου Μητσοτάκη οδήγησε το κόμμα της ΝΔ στο να χάσει πιστούς ψηφοφόρους (ψηφοφόρους βάσης) και να κερδίσει ψηφοφόρους από άλλους χώρους που την ψήφισαν για πρώτη φορά. Με απλά λόγια αντάλλαξε ψηφοφόρο-σύζυγο με ψηφοφόρο της μιας βραδιάς (προς το παρόν τουλάχιστον). Γιατί αυτό είναι επικίνδυνο; Διότι α) ο πιστός ψηφοφόρος που φεύγει αισθάνεται προδομένος και για να γυρίσει πρέπει να ξανακερδιθεί από την αρχή και β) δεν υπάρχει εγγύηση πως οι ψηφοφόροι της μιας βραδιάς θα μετατραπούν σε σύζυγοι.
Όπως είναι διαμορφωμένη η εκλογική αγορά σήμερα ο πρωθυπουργός έχει δυο επιλογές. Η πρώτη είναι να βάλει μια γραμμή στο πόσο “αριστερά” θα κινηθεί και σε ποιους πολιτικούς άξονες θα το κάνει και έτσι να καταφέρει να περιφρουρήσει τα “δεξιά” του που βάλλονται. Αυτό είναι μια κίνηση προσπάθειας κατοχύρωσης κερδών (να κάνει τους ψηφοφόρους μιας βραδίας πιστούς) και έπειτα δημιουργία νέων μέσω της λύσης προβλημάτων της καθημερινότητας. Η δεύτερη επιλογή είναι να προσπαθήσει να ηγηθεί σε ένα χώρο που βρίσκονται ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ όπου ο μεν ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει συνέλθει ακόμα από τη συντριβή των εκλογών το δε ΠΑΣΟΚ δείχνει να μη μπορεί (τουλάχιστον για την ώρα) να αποτελέσει αξιόπιστη εναλλακτική. Με τις κινήσεις που έχουν γίνει από πλευράς πρωθυπουργού τον τελευταίο μήνα θεωρώ πως έχει κάνει την δεύτερη επιλογή. Το κυνήγι της παντοδυναμίας μέσω αναζήτησης νέων ψηφοφόρων μιας βραδιάς.
Αυτή η στρατηγική έχει κινδύνους και για τον Κυριάκο Μητσοτάκη αλλά κυρίως για το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας. Ο πρώτος είναι το να υπάρξουν νέες διαρροές πιστών ψηφοφόρων προς συντηρητικότερα κόμματα. Αυτός ο κίνδυνος θα γίνει πολύ μεγαλύτερος εάν υπάρξει ένας πόλος μόνος στα δεξιά της ΝΔ (αυτή τη στιγμή είμαστε μακριά από αυτό). Ο δεύτερος, και κυριότερος, είναι το να βρεθεί εναλλακτική στην κεντροαριστερά προτού ο πρωθυπουργός καταφέρει να κάνει “δικούς του” τους ψηφοφόρους της μιας βραδίας. Να βρει δηλαδή σοβαρό ανταγωνιστή στα νέα κοινά στα οποία απευθύνεται. Σε ένα τέτοιο σενάριο η Νέα Δημοκρατία θα χάνει πιστούς ψηφοφόρους μη μπορώντας να κερδίσει (τουλάχιστον όχι τόσο εύκολα) νέους. Εκεί θα απαιτηθεί αναπροσαρμογή στρατηγικής.
Αλλά ακόμα και να πετύχει η ολική μετατόπιση του κόμματος, οι καινούριοι ψηφοφόροι δε θα είναι πιστοί στο κόμμα άλλα στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Αυτόν ψηφίζουν κυρίως, ως πρόσωπο. Στη μετά Μητσοτάκη εποχή, που κάποια στιγμή θα έρθει, πως θα κινηθεί το κόμμα; Προς ανάκτησης της βάσης που θα έχει χάσει σε ένα βαθμό όλα αυτά τα χρόνια ή προς το να πείσει τα κοινά του Κυριάκου Μητσοτάκη να την “παντρευτούν”; Θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες που σημερα δε γνωρίζουμε αν και η ιστορία κλείνει το μάτι προς το πρώτο σενάριο.
#np2023 #pdm2882
